De Freiberger, ook wel Franches-Montagnes (FM) genoemd, is een oud paardenras dat zijn oorsprong heeft in Zwitserland. Het lichte trekpaard werd gefokt op het hoogplateau van de Franches-Montagnes in het kanton Jura en werd in het verleden veel gebruikt door de Zwitserse krijgsmacht.

Uiterlijke kenmerken
De Freiberger is een compact vierkant paard. De rug is kort en geschikt voor het dragen van lasten. Het paard heeft een expressief, edel hoofd en een krachtige nek. Het gewicht ligt gewoonlijk tussen 450 en 600 kilo. De stokmaat ligt tussen 150 en 160 centimeter. De kleuren zijn vooral bruin en vos, maar ook schimmel komt voor.

Karakter
Door zijn rustige karakter en vriendelijkheid is de Freiberger zeer geschikt als recreatiepaard voor de hele familie. Het is een zeer veelzijdig paard dat snel leert. Het paard wordt nog steeds gebruikt door de Zwitserse krijgsmacht en wordt daarnaast ook gebruikt voor vele takken van de paardensport. Kortom, een fijn all-round paard voor iedereen die vooral wil genieten met zijn/haar paard!

Geschiedenis
De geschiedenis van het fokken van de Freiberger kan worden teruggevolgd tot ongeveer de 15e eeuw. Het ras ontstond door het kruisen van zware Comtois paarden met lichtere hengsten van Oosterse afkomst. Zo ontstond een sterk en compact paard dat eeuwenlang zeer gewaardeerd werd in de landbouw en de cavalerie.

In de tijd van de Franse Revolutie en de oorlogen van Napoleon vorderde het Franse leger alle bruikbare paarden. Later ging de grootste afnemer, Frankrijk, er toe over meer en meer eigen cavaleriepaarden te fokken, wat de bestanden van de Freiberger geen goed deed. Rond 1860 was de kwaliteit van het ras zo sterk teruggelopen dat de Zwitserse regering besloot in te grijpen om de bevoorrading aan het eigen leger te kunnen garanderen. Eerst werden ter versterking van het ras Engelse volbloeden gebruikt en later ook Anglo-Normandische paarden.

Uit deze bemoeienissen kwam de hengst Vaillant voort, die op 5 april 1891 in Saignelégier werd geboren en als belangrijkste dekhengst uit de geschiedenis van het ras gezien wordt. Van alle Freibergers gaat ongeveer 70% terug op deze stamvader.

Een andere hengst die van grote invloed was op het ras was de in Frankrijk gefokte hengst Imprevue die geboren werd op 9 mei 1886. Ongeveer 25% van het ras heeft deze hengst als stamvader.

Rond 1900 werd wederom op aandringen van het leger ingekruist met volbloed. De lokale boeren vonden de nakomelingen echter te lichtgebouwd en begonnen te kruisen met Percheron, Shire en andere trekpaardrassen. Deze willekeurige vermenging deed het ras geen goed en daarom werd rond 1910 een Zwitserse nationale stoeterij opgericht in Avenches.

Gedurende de Eerste Wereldoorlog was de Freiberger een gewaardeerd cavaleriepaard. Tussen de wereldoorlogen werd de fokkerij voornamelijk door vraag vanuit het leger bepaald. In de Tweede Wereldoorlog deed het paard nog volop dienst als krijgspaard en op de boerderij in de paardentractie.

Na de Tweede Wereldoorlog ging de tendens in de fokkerij voor korte tijd in de richting van een zwaarder werkpaard om zo met de toenemende landbouwmechanisatie te kunnen concurreren, maar het was een verloren slag en een tiental jaren later begon men toch weer meer in de richting van een veelzijdig sportpaard te fokken en gebruikte hiervoor voornamelijk inbreng van Zweeds warmbloed.

Veulenkeuring/identificatie van de veulens:

De Freiberger fokkerijverenigingen organiseren elk jaar van begin augustus tot eind oktober veulenkeuringen, in nauwe samenwerking met de Zwitserse Freiberger Associatie.‎ Tijdens deze keuringen worden de Freiberger veulens die geboren zijn in het lopende jaar gepresenteerd, samen met hun moeder aan de hand, in stap en in draf. De veulens worden door officiële Zwitserse keurmeesters beoordeeld op basis van drie criteria: type, lichaamsbouw en gangen.

‎Op dezelfde dag worden de erkende Freiberger dekhengsten gepresenteerd.‎

Feldtest :

De Feldtest is voor alle driejarige Freibergers, die worden beoordeeld op hun exterieur, het aangespannen rijden en het rijden onder zadel.
Tijdens de beoordeling van het exterieur wordt de lineaire score ingevuld, conform de officiële rasstandaarden van de Zwitserse Freibergervereniging. Elke Freiberger wordt gemeten (schofthoogte moet tussen de 1.50 – 1.60 mtr. zijn) en de volgende kenmerken worden beoordeeld: type, lichaamsbouw en gangen.

‎De paarden worden ingedeeld in de categorieën en klassen op basis van hun kwaliteit (stamboom, exterieur, prestaties en gedrag)‎.

Deelname aan de Feldtest, ook door ruinen, is van belang in verband met de bepaling van de fokwaarden en prestatie-indexen van de ouderdieren.
Het is dus zeker niet zo dat een Feldtest alleen belangrijk is voor 3-jarige merries waar men eventueel mee wil fokken; voor het Zwitserse stamboek is deelname aan de Feldtest, dus ook door ruinen, belangrijk om de fokwaarden en prestatie-indexen van de ouderdieren bij te kunnen houden.
Aan de hand van deze gegevens wordt het fokbeleid bepaald (meten is immers weten), hetgeen ten goede komt aan de ontwikkeling en de toekomst van de Freiberger, zoals deze bedoeld is.

Het is daarom voor iedereen met een 3-jarige Freiberger goed om deel te nemen aan de Feldtest, zowel voor de ervaring van het paard zelf, als voor het compleet houden van alle gegevens van en voor het Zwitserse Stamboek. 

Belangrijk is te beseffen dat het hier puur gaat om een beoordeling van driejarige Freibergers. Het is zéker geen dressuur- of menwedstrijd.
Het paard moet in de basis rustig en kalm zijn ruiterdragen in de drie gangen stap, draf en galop. Verder wordt er niets moeilijks van het paard gevraagd. Hetzelfde geldt voor het aangespannen rijden. Er wordt gekeken naar de aanleg als menpaard; het paard hoeft zéker geen marathonwedstrijd te lopen. 

Voor uitgebreide informatie en praktische tips voor de Feldtest, klik op onderstaande link: 

Waar?

Om iedereen die een Freiberger veulen bij zijn/haar merrie fokt in de gelegenheid te stellen om in Nederland naar de veulenkeuring te gaan voor het officiële Zwitserse Freiberger afstammingsbewijs, en om de 3-jarige Freibergers gewoon in Nederland deel te laten nemen aan de Feldtest, komen de Zwitserse keurmeesters ook dit jaar weer naar Freiberger International, Holstweg 46, 8121 RZ in Olst. 

Elk veulen moet, conform de regels van de RVO (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland), binnen 6 maanden na de geboorte een chip hebben, en binnen 9 maanden na de geboorte voorzien zijn van een paspoort. In het paspoort staan de identificatiegegevens van het dier zoals levensnummer, chipnummer, schets en/of foto.

Wijziging als gevolg van nieuwe Europese Wetgeving:

Voor de Freiberger veulens die in Nederland zijn geboren geldt sinds 2023 een andere procedure dan tot nu toe gebruikelijk was, en ook anders dan bij andere Nederlandse paardenrassen. Conform recente Europese wetgeving en Europese richtlijnen die onlangs in werking zijn getreden, mogen er geen paardenpaspoorten meer worden uitgegeven voor veulens die in een ander land zijn geboren. Het paspoort moet daarom vanaf 2023 worden uitgegeven door een erkend Nederlands paardenstamboek, en niet door het Zwitserse Freibergerstamboek of een ander buitenlandse paardenpaspoort uitgevende instantie
(een zogenaamde ppi), zoals tot op heden gebruikelijk was.

Voor de in Nederlandse geboren Freibergers wordt daarom vanaf 2023 via het NRPS een neutraal I&R paspoort uitgegeven (zonder afstammingsgegevens)

Het officiële gele afstammingsbewijs wordt echter nog wél gewoon verstrekt door het Zwitserse stamboek, en kan eenvoudig als bijlage in het Nederlandse paardenpaspoort worden toegevoegd.

Een paspoort en het gele afstammingsbewijs aanvragen, hoe werkt dat?

1. Allereerst dient u binnen 8 dagen na de geboorte van het veulen de Geburtsmeldekarte, die u van de hengstenhouder heeft ontvangen, ingevuld & ondertekend op te sturen naar het Zwitserse Freiberger Stamboek (FSFM / SFV) in Avenches. Het adres staat op het formulier. Als de merrie nog niet op uw naam staat, kunt u in het vak “Changement de propriétaire / Besitzwechsel” uw gegevens invullen.

2.     Wij ontvangen vervolgens vanuit Zwitserland een Fohlenkarte.

3.     Het veulen dient binnen 6 maanden na de geboorte te worden voorzien van een chip. Eén van de barcodestickers van de chip stuurt u, samen met het     ingevulde “aanvraagformulier paspoort paardachtigen” (zie volgende punt) naar het secretariaat van de Nederlandse Freiberger Associatie, zodat wij het    chipnummer op de Fohlenkarte kunnen invullen. Op het “aanvraagformulier paspoort paardachtigen” (krijgt u via de hengstenhouder) plakt uw            dierenarts ook een barcodesticker van de chip. Zonder chipnummer kan het Zwitserse stamboek géén afstammingsbewijs maken.

4.     Het aanvraagformulier paspoort paardachtigen ontvangt u van uw hengstenhouder, tegelijk met de Geburtsmeldekarte (zie punt 1). De dierenarts die     het veulen chipt, schetst op dit formulier het veulen en vult het signalement in.
 U vult uw eigen gegevens in onder Gegevens Aanvrager.
 De gegevens van de vader en de moeder van het veulen hoeven niet te worden ingevuld. De officiële afstammingspapieren worden immers door het       Zwitserse Stamboek gemaakt en opgestuurd.

Na het invullen en ondertekenen van het aanvraagformulier paspoort paardachtigen, stuurt u dit binnen 3 werkdagen naar het secretariaat van de Nederlandse Freiberger Associatie. Daar wordt het formulier verwerkt en doorgestuurd naar het NRPS.

5.     De Fohlenkarte dient bij de veulenkeuring aanwezig te zijn. De Zwitserse keurmeesters schetsen tijdens de keuring het veulen, en nemen de kaart vervolgens mee naar Zwitserland.

6.     Aan de hand van de ingevulde Fohlenkarte wordt vervolgens in Zwitserland het officiële gele afstammingsbewijs gemaakt en toegestuurd, die u als bijlage in het paspoort dient te bewaren.

Onze adres gegevens:

Freiberger International
Holstweg 46
8121 RZ Olst
Telefoon: 06-21238867 (Cecile)
Email: info@freiberger.international

Links